Czapliński Stanisław († 1618), pułkownik lisowczyków, pochodził z rodziny szlacheckiej h. Drogosław (?), (imiennik jego Jan nobilitowany 1638 r., Vol. leg. III 46). Służył wojskowo za Zygmunta III w czasie wojny moskiewskiej. Spotykamy go jako rotmistrza petyhorskiego w r. 1609 w wojsku drugiego Samozwańca pod Kolazinem, w pułku Budziły. Po Kłuszynie znalazł się w pułku Chruślińskiego w wojsku Sapiehy, ale w listopadzie 1610 pobuntował kilkuset ludzi i poszedł do Kaługi do Dymitra. W grudniu pogromił go kn. Urusow, który później pseudocara zamordował. Nie znamy dalszych losów Cz-go. Wypływa dopiero w momencie śmierci Lisowskiego (1615), powołany na wodza przez towarzystwo. Świadczy to, że przez tych kilka lat wojował na ziemi moskiewskiej i zyskał należytą sławę, którą ugruntował rycerskimi czynami podczas wyprawy królewicza Władysława na Moskwę (1617/8). Lisowczycy pod jego wodzą spełniali funkcje wywiadowcze i rozpuszczali zagony po ziemi moskiewskiej. Dzieje wyprawy zapisują szereg zwycięstw lotnych oddziałów Cz-go, które paraliżowały ruchy wojsk moskiewskich, jak zdobycie Meszczerska (XI 1617), rozbicie Pożarskiego pod Kaługą (XII 1617), podobnie w marcu 1618. W lipcu połączył się Cz. z główną armią Władysława (pod Krzemieńskiem) i brał udział w działaniach wojennych pod Możajskiem, Borysowem i w szturmie na Moskwę. Pod koniec kampanii, kiedy zagony lisowczyków i Zaporożców Sahajdacznego były formą nacisku na Moskwę w czasie toczących się rokowań, »nowina przyszła żałosna – jak zapisuje Jakub Sobieski – wojsku wszystkiemu, że na czacie w ostrożku jednym bojarskim na gościńcu stołecznym zabito Cz-go, pułkownika i starszego wojska lisowczyków, człowieka bardzo ochotnego, rycerskiego i posłusznego« (25 X 1618).
Kobierzycki, Historia Vladislai, passim; Sobieski Jak., Diarius eksp. mosk., Czart. rkp. 2763, passim; Naruszewicz, Żywot Chodkiewicza, Kr. 1858. II 77–124; Dzieduszycki M., Krótki rys dziejów lisowczyków, Lw. 1843, I 138 n.; Siarczyński, Obraz, I 82–164; »Russk. ist. Bibl.« I 159, 185, 709, 715; Hirschberg, Polska a Moskwa, 286.
Kazimierz Tyszkowski